Noen tanker rundt det å planlegge undervisning.

Er det ein ting eg har forstått om det å planlegge undervisning, er det at undervisninga sjeldan blir som ein vil ha det. Det er mange faktorar å ta omsyn til både i sjølve planlegginga og i gjennomføringa av ei økt. Men å forberede seg til timane er viktig, eg merkar sjølv at eg er mye rolegare og sikrare på meg sjølv dei gongene eg er godt forberedt, uansett i kva samanheng. Det er viktig for ein god lærar å vere godt forberedt, men samtidig må ein vere open for uventa hendingar, og klar for å måtte improvisere. Kanskje mister du rommet du skulle bruke, du må følgje ein elev til helsesøster, eller teknikken fungerer ikkje. Då må du vere i stand til å forandre planane dine på ståande fot.

I undervisningsplanlegginga har me hovudsaklig tre modellar å gå etter, to forenkla mål-middel modellar og den didaktiske relasjonsmodellen – ”diamanten”. Eg synes vel diamanten er ein god modell i startfasen da ein kanskje ikkje husker alle faktorane ein må ta omsyn til. I diamanten kjem faktorane godt til syne, og du har eit oversiktelig utgangspunkt. Her henger alle områda samen i eit nettverk der ingen kjem først, alle er like viktige. I tillegg kan ein sjå at eit val avgrensar dei andre områdane og at ein forandring får konsekvensar for resten av planlegginga. For eksempel kan rammefaktorar vere utslagsgivande med tanke på arbeidsmåtar, innhaldet i undervisninga er avhengig av måla osv.

Ein må og tenke på at alle desse faktorane er i forandring og utvikling, ein kan ikkje legge opp det same opplegget for fleire klasser år etter år. Her speler spesielt kvar enkelt elev inn med tanke på korleis ein legg opp undervisninga. Kanskje må ein legge opp undervisninga i fleire økter eller ein må dele opp klassen forskjellig. Enkelte elever arbeider best i grupper, mens andre igjen klarer seg best aleine. Skal ein ha deduktiv undervisning, altså ein meir lærerstyrt form, eller induktiv undervisning der ein lar elevane undersøke og oppdage på eigenhand? Ein må tenke på at kvar enkelt elev skal få best mulig utbytte av undervisninga, sjølv om det kan vere vanskelig å kjøre tilpassa opplæring heile tida. Læreføresetnadane er forskjellige hos kvar enkelt elev og dei må tas i betraktning når ein planlegg.

Det er viktig å vere forberedt til kvar enkelt time, men like viktig er det vel å ha ein skikkelig halvårsplan/årsplan. Her kan alle få god oversikt over kva tema som kjem når, ikkje bare lærarane, men også elevane og foreldre. Ikkje minst er det då mye enklare for ein vikar å ta over undervisninga dersom ein har ein klar plan som viser kor langt klassen har kome.

Til slutt vil eg berre kommentere ein gong til at det er stor forskjell i teori og praksis. Ein kan planlegge alt til minste detalj, men mest sannsynleg vil det på et eller anna tidspunkt skjera seg. Da må ein til å improvisere! I tillegg må ein tenke på at ein skal ha tid til å planlegge kvar dag òg, noe eg tvile på kan vere veldig lett. Noen gonger må ein ta ting på sparket, men da må ein vere forberedt til det òg!