Den næraste sona for utvikling

I det sosiokulturelle perspektivet er eit viktig omgrep mediering. Det er eit omgrep eg ikkje er heilt sikker på om eg forstår, men eg kan forklare det slik eg trur det er. Ein mediator kan oversettes til eit hjelpemiddel, og kan vere alt frå bilen din til ein lærar. I samanheng med læring er språket eit særs viktig hjelpemiddel, og her blir mediatorene ein hjelp til å oversette ny kunnskap inn i det språket ein allereie har. Ein lager seg abstrakte, språklige symbol for konkrete ting. Kanskje kan for eksempel vegskilt, teiknspråk eller det matematiske språket. Vygotsky meiner òg at utvikling av kunnskap i første omgang skjer i samarbeid med andre, der ein ser på, hører, hermer og lærer ved at andre viser. Deretter blir denne kunnskapen noe ein kan, den kan utvikle seg til ein evne, og ein kan gjere ting aleine. Eit eksempel kan vere så enkelt som å kle seg. Som liten går ein frå å bli kledd av mor eller far, til å vere sjølvstendig og ville kle seg sjølv. Men det er ein læringsfase der ein går frå å sjå utan å gjere noko, til å forsøke på eigenhand, men da ein treng hjelp for å kle seg rett. Til slutt er ein fullt utlært og ein kan forhåpentlegvis kle seg sjølv heilt utan hjelp. Slik kan ein sjå i resten av livet og, det meste ein kan, lærer ein av å sjå eller høyre på andre, om det er ein brukarveiledning noen har skreve, ei bok, eller ein lærar som står og underviser. Sjølvsagt krev alt dette hjerneaktivitet, ein må sjølv forstå og omgjere informasjonen til sitt eiga språk.

Her kjem den proksimale sona for utvikling inn, eller den næraste sona for utvikling som den òg kallast. Den sett eleven, eller individet i midten med to ringar rundt seg, den yttarste større enn den innarste. Den innarste sirkelen viser at det er grenser for kor mye eit individ kan gjere heilt utan påverking frå andre. I den yttarste sirkelen finn me alle mediatorene som påverke eit menneskes kunnskapsnivå. Her ser me kva moglegheiter individet har for å utvikle nivået ein ligg på. Det er forskjellen mellom desse to nivåa som kallast den proksimale sona for utvikling. (Imsen, G. (2008) ”Elevens verden – innføring i pedagogisk psykologi”. 3 opplag.) Dersom ein har fleire mediatorer tilgjengelig er sona for utvikling større, og begge sonene forandrar seg ettersom mediatorene blir forandra. Det er òg viktig at nivået i denne sona er litt over nivået på kunnskapen til individet, slik får ein ein god utvikling. Eg trur òg det har mye å sei for innsatsen og motivasjonen for å lære noe nytt, spesielt i matematikk er dette tydelig. Oppgåvene må vere ein utfordring slik at ein har noe å strekke seg mot.

Når det kjem til kva desse mediatorene kan vere, trur eg spennet er stort. Eg merker sjølv at eg lærer noe nytt så og sei heile tida, på skulen, i bilen på veg heim, heime og borte på besøk. På skulen lærer me av til døme læraren, medelevar og bøker. Her vil eg sei at medelevar er mest like viktig som læraren. På mange områder ligg elever i same klasse på same nivå, men to personar kan ikkje ha same mengde kunnskap om alt! Noen veit alltid noe meir eller noe anna enn det sidemannen gjer. Det vil aldri vere ein mann i verden som kan alt, sjølv den klokaste vil kunne lære noe av ein annen. Som nemnt tidlegare er den proksimale sona for utvikling dynamisk, den utviklar seg konstant. Forskjellen ligg i størrelsen på denne sona, for noen er den meir velutvikla enn andre.